Thuốc Dưỡng tâm an thần ĐDV

Tên gọi, danh pháp

Tên Tiếng Việt: Bình vôi.

Tên khác: Củ một, củ Bồng bềnh, Dây mối trơn, Cáy pầm (Tày), Cà tòm, Co cáy khẩu (Thái).

Tên khoa học: Stephania glabra (Roxb.) Miers.

Đặc điểm tự nhiên

Đây là loại cây dây leo, thường xanh, sống lâu năm, chiều dài lên đến 6m. Thân nhẵn xoắn nhẹ. Củ lớn có thể nặng tới 50kg, vỏ sần sùi, màu nâu sẫm.

Lá mọc so le có cuống dài, đính khoảng 1/3 phiến lá. Lá mỏng, gần tròn, mép tròn hoặc hình tam giác. Gân hình thành từ phần đính của cuống lá, giống như chân vịt và nằm nổi rõ ở mặt dưới của lá. Trơn cả hai mặt với các cạnh hơi gợn sóng.

Cụm hoa mọc thành xim ở kẽ lá hay cành già đã rụng lá. Hoa đực và hoa cái khác xa nhau. Lá đài đực 5 - 6, cánh hoa màu vàng cam 3 - 4, nhị 3 - 6, thường là 4 cái. 1 lá đài cái, 2 cánh hoa. Bầu hình trứng.

Quả hạch hình cầu, hơi dẹt, màu đỏ. Hạt cứng hình móng ngựa, có gờ và mép cắt ngang, lõm cả hai mặt, không có lỗ ở giữa.

Phân bố, thu hái, chế biến

Bình vôi phân bố rộng, chủ yếu ở Châu Á gồm Ấn Độ, Lào, Campuchia, Thái Lan, Malaixia, Trung Quốc và các nước khác... Ở Việt Nam, vùng phân bố trải dài từ bắc vào nam nhưng tập trung nhiều. Có trữ lượng đáng kể ở các tỉnh Quảng Ninh, Ninh Bình, Lạng Sơn và Thanh Hóa. Đây là loại cây ưa sáng thường gặp trong các loại cây bụi, dây leo nhỏ ở vùng núi đá vôi ẩm.

Thu hái vào mùa thu đông. Lúc này, hàm lượng hoạt chất có lợi đạt ngưỡng cao nhất. Thời kỳ ra hoa tháng 4 - 6, thời kỳ đậu quả tháng 8 - 10.

Chế biến: Sau khi thu hái vào mùa thu đông (lúc này hàm lượng hoạt chất cao nhất), gọt bỏ vỏ, thái mỏng và phơi trong bóng râm. Các loại thảo mộc khô có thể được sử dụng để chiết xuất các hoạt chất. Ở một số nơi, rễ tươi được xát hoặc giã, vắt lấy nước, hoạt chất sau đó được chiết xuất từ ​​nước. Phương pháp này thường dùng trong các trường hợp phải vận chuyển dược liệu xa).

Bộ phận sử dụng

Bộ phận dùng: Rễ củ, phơi hoặc sấy nắng, mặt ngoài màu đen, hình dạng không đều.

Tên gọi, danh pháp

Tên Tiếng Việt: Lạc tiên, Chùm bao, Dây nhãn lồng.

Tên khác: Cỏ hồng tiên (Thái), Dây lưới, Mấm nêm, Mò pì, Mác quánh mon (Tày).

Tên khoa học: Passiflora foetida L. Họ: Passifloraceae (Lạc tiên).

Đặc điểm tự nhiên

Lạc tiên là một loại dây mọc leo, thân mềm, trên có rất nhiều lông mềm.

Toàn cây L ạc tiên có nhiều lông. Cuống lá dài 3cm đến 4cm. Lá hình tim, mọc so le, mép lượn sóng nhẹ và xẻ hơi sâu thành 3 thuỳ, cuống lá dài khoảng 7 - 8cm. Lá có vẩy. Vẩy sau này phát triển thành sợi tua cuốn ở nách lá.

Hoa có màu trắng hoặc tím nhạt, có 5 tráng. Lá đài màu trắng và có gân xanh phái dưới, những gân phụ bao xung quanh trông như lá.

Quả hình trứng, nhẵn bóng, dài 2 – 3cm. Mùa hoa 4 – 5, mùa quả 5 – 7.

Phân bố, thu hái, chế biến

Cây Lạc tiên phân bố rộng rãi khắp nước Việt Nam. Từ xa xưa, Pháp đã dùng cây này làm thuốc an thần, sau đó tác dụng này mới được du nhập vào Việt Nam và được nhân dân dùng nhiều.

Lạc tiên được thu hái vào mùa xuân, hạ.

Có thể dùng cây tươi hoặc phơi khô để dành sắc nước uống hoặc pha rượu thuốc.

Bộ phận sử dụng

Bộ phận dùng là toàn cây Lạc tiên.

Tên gọi, danh pháp

Tên Tiếng Việt: Lá sen.

Tên khác: Liên diệp, Hà diệp, Lotus leaf (Anh), He ye (Trung Quốc).

Tên khoa học: Folium Nelumbinis, lá của cây sen (Nelumbo nucifera Gaertn.). Thuộc họ Sen (Nelumbonaceae).

Đặc điểm tự nhiên

Sen thuộc loại cây thảo, sống dưới nước, to khỏe, cao hơn 1m. Thân rễ (ngó sen) mập, mọc bò dài trong bùn, bén rễ ở những mấu, từ đó mọc lên thân và lá.

Lá hình tròn, vượt lên khỏi mặt nước, đường kính 30 – 40cm, màu lục xám, mép nguyên lượn sóng, giữa lá thường trũng xuống, mặt sau đôi khi điểm những đốm màu tía, gân hình khiên hằn rõ, cuống lá dính vào giữa lá, dài khoảng 1m hay hơn, có nhiều gai cứng nhọn.

Phân bố, thu hái, chế biến

Sen có thể được tìm thấy chủ yếu ở các nước Châu Á như Việt Nam, Thái Lan, Trung Quốc, Sri Lanka, Ấn Độ, Nepal, New Guinea hoặc Nhật Bản. Ngoài ra, Sen cũng phân bố ở Úc, Nga, được du nhập vào Tây Úc và Châu Mỹ từ lâu.

Loài cây này được nhiều người công nhận bởi vẻ đẹp của hoa, và đã được coi là biểu tượng tâm linh cho các tín đồ Phật giáo, Ấn Độ giáo và Ai Cập từ thời cổ đại. Những bông hoa rất lớn, sặc sỡ và được người theo đạo Hindu coi là linh thiêng, trong khi toàn bộ cây là thánh theo các tín đồ Phật giáo. Vì vẻ đẹp của nó mà hoa còn là quốc hoa của Ấn Độ và Việt Nam.

Lá sen thu hái vào mùa thu. Thường sau khi hoa sen nở, thì hái lá, phơi khô đến 8 phần 10, bỏ cuống, gấp lá làm hai, thành nửa hình tròn, rồi phơi cho khô, xếp lại thì được Hà diệp.

Loại Hà diệp lá sen to, khô, màu lục, không bị sâu, không bị thủng lấm chấm, không vụn nát là tốt.

Bộ phận sử dụng

Bộ phận sử dụng là lá phơi khô của cây sen.