Thuốc Viên an thần 0 - Domesco

Tên gọi, danh pháp

Tên Tiếng Việt: Lạc tiên, Chùm bao, Dây nhãn lồng.

Tên khác: Cỏ hồng tiên (Thái), Dây lưới, Mấm nêm, Mò pì, Mác quánh mon (Tày).

Tên khoa học: Passiflora foetida L. Họ: Passifloraceae (Lạc tiên).

Đặc điểm tự nhiên

Lạc tiên là một loại dây mọc leo, thân mềm, trên có rất nhiều lông mềm.

Toàn cây L ạc tiên có nhiều lông. Cuống lá dài 3cm đến 4cm. Lá hình tim, mọc so le, mép lượn sóng nhẹ và xẻ hơi sâu thành 3 thuỳ, cuống lá dài khoảng 7 - 8cm. Lá có vẩy. Vẩy sau này phát triển thành sợi tua cuốn ở nách lá.

Hoa có màu trắng hoặc tím nhạt, có 5 tráng. Lá đài màu trắng và có gân xanh phái dưới, những gân phụ bao xung quanh trông như lá.

Quả hình trứng, nhẵn bóng, dài 2 – 3cm. Mùa hoa 4 – 5, mùa quả 5 – 7.

Phân bố, thu hái, chế biến

Cây Lạc tiên phân bố rộng rãi khắp nước Việt Nam. Từ xa xưa, Pháp đã dùng cây này làm thuốc an thần, sau đó tác dụng này mới được du nhập vào Việt Nam và được nhân dân dùng nhiều.

Lạc tiên được thu hái vào mùa xuân, hạ.

Có thể dùng cây tươi hoặc phơi khô để dành sắc nước uống hoặc pha rượu thuốc.

Bộ phận sử dụng

Bộ phận dùng là toàn cây Lạc tiên.

Liều dùng an thần, chữa mất ngủ, suy nhược thần kinh: 20g đến 40g một ngày, dạng thuốc sắc, cao lỏng, siro, rượu thuốc, nên uống trước khi đi ngủ.

Chữa mẩn ngứa: Dây lá Lạc tiên nấu nước tắm hàng ngày đến khi khỏi.

Tại Việt Nam, ngoài Lạc tiên đề cập ở trên trên, cũng có các loại Lạc tiên khác, cần tránh nhầm lẫn khi dùng:

• Lạc tiên Nam Bộ (Passiflora cochinchinensis Spreng): Dây leo nhưng cành hơi dẹt hơn và thân cành có khía rãnh. Lá có hình dạng thuôn hẹp, phần gốc và đầu lá hơi bo tròn, mép không có răng cưa. Mặt trên của lá nhẵn bóng, mặt dưới có lông nhưng ít. Hoa mọc thành cụm, tràng hoa màu trắng. Quả có hình trứng, nhẵn bóng. Cây này không có tác dụng an thần như Lạc tiên đề cập ở trên.

• Lạc tiên tây (P. incarnata L.): Dây leo dài khoảng 9 đến 10m. Thân cây có rãnh, vỏ thân ban đầu màu xám, sau chuyển màu đỏ tía. Cành non có lông mịn. Lá mọc so le, phiến lá chia làm 3 thùy, mép lá có răng cưa và cây có tua cuốn ở nách lá. Hoa màu trắng, cuống dài màu tím hoặc hồng. Hoa to và có mùi thơm. Quả có dạng hình trứng và có màu vàng khi chín. Quả có vị chua, chứa vitamin, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc.

• Lạc tiên trứng (P. edulis Sim): Dây leo, thân cành mảnh, chiều dài hơn 10m. Thân mềm và có hình trụ, có rãnh dọc, nhiều lông nhưng lông mọc thưa thớt. Lá mọc so le, phiến lá chia làm 3 thùy, mép lá có răng cưa, gốc lá hình tim, có hai tuyến nhỏ, đầu lá nhọn. Hoa màu trắng, cuống dài màu trắng. Quả có dạng hình trứng, mọng nước và có màu cam khi chín. Ở Việt Nam, Lạc tiên trứng thường phân bố ở vùng Kỳ Sơn, Nghệ An. Lạc tiên trứng chứa nhiều vitamin, acid hữu cơ, khoáng chất tốt cho sức khỏe nên được dùng làm thực phẩm, nước giải khát và làm thuốc bổ thần kinh và kích thích tiêu hóa.